همه چیز در باره قرقری فرمان یا مفصل داخلی

مقدمه و تعریف

قرقری فرمان که با نام‌های مفصل فرمان یا سگ‌دست مفصلی نیز شناخته می‌شود، یک جزء مکانیکی کلیدی در سیستم هدایت  خودرو است. این قطعه به صورت یک مفصل کروی در انتهای میل فرمان (Tie Rod) قرار دارد و وظیفه اصلی آن اتصال میل فرمان به سگ‌دست چرخ‌ها است. قرقری فرمان، نیروی چرخشی فرمان را به حرکت خطی تبدیل کرده و به چرخ‌ها منتقل می‌کند تا جهت آن‌ها تغییر کند. این قطعه امکان حرکت چرخ به صورت عمودی روی ناهمواری‌ها را نیز فراهم می‌کند، بدون اینکه اتصال آن به سیستم فرمان قطع شود.

اهمیت

قرقری فرمان برای ایمنی، کنترل و دقت در هدایت خودرو اهمیت بالایی دارد:

• انتقال دقیق فرمان: قرقری فرمان تنها نقطه اتصال بین سیستم فرمان و چرخ‌ها است. هرگونه لقی یا خرابی در این قطعه باعث می‌شود که فرمان‌پذیری خودرو از بین برود و کنترل آن برای راننده دشوار شود.

• ایمنی: خرابی ناگهانی قرقری فرمان می‌تواند منجر به از دست رفتن کامل کنترل خودرو و بروز حادثه شود. این قطعه به دلیل اهمیت ایمنی، جزو قطعات حیاتی خودرو محسوب می‌شود.

• جذب لرزش: قرقری فرمان با توجه به ساختار مفصلی خود، تا حدی می‌تواند لرزش‌های ناشی از ناهمواری‌های جاده را جذب کرده و از انتقال آن به فرمان جلوگیری کند.

• پایداری خودرو: یک قرقری فرمان سالم، به حفظ تراز (Alignment) چرخ‌ها کمک می‌کند که این امر برای پایداری خودرو در سرعت‌های بالا و جلوگیری از سایش نامنظم تایرها ضروری است.

• کنترل هندسی چرخ‌ها: قرقری فرمان در حفظ زوایای مهم سیستم تعلیق (مانند کمبر (Camber) و کستر (Caster)) نقش دارد.

فروش عمده لوازم جلو بندی امیر نیا در مشهد

ساختار و اجزا

قرقری فرمان از چند جزء اصلی تشکیل شده است:

• مفصل کروی : مهم‌ترین بخش قرقری فرمان. این مفصل از یک گوی فلزی (Stud) و یک محفظه سوکت تشکیل شده که امکان حرکت چرخشی در زوایای مختلف را فراهم می‌کند. این مفصل به سگ‌دست متصل می‌شود.

• بدنه رزوه دار : بدنه اصلی قرقری فرمان که دارای رزوه است و به انتهای میل فرمان متصل می‌شود.

• گردگیر : یک کاور لاستیکی مخروطی شکل که اطراف مفصل کروی را می‌پوشاند. وظیفه آن حفظ گریس (روان‌کننده) در داخل مفصل و جلوگیری از ورود گرد و غبار و آب به داخل آن است.

• گریس : یک روان‌کننده مخصوص که در داخل مفصل کروی قرار دارد و اصطکاک را به حداقل می‌رساند.

• مهره قفلی : یک مهره که برای محکم کردن قرقری فرمان در موقعیت صحیح روی میل فرمان استفاده می‌شود.

نحوه عملکرد

قرقری فرمان به صورت یکپارچه با سیستم هدایت عمل می‌کند:

1. ورودی از فرمان: راننده فرمان را می‌چرخاند. این چرخش از طریق شفت فرمان به جعبه فرمان منتقل می‌شود.

2. تبدیل حرکت چرخشی به خطی: جعبه فرمان حرکت چرخشی را به یک حرکت خطی در میله فرمان (Tie Rod) تبدیل می‌کند.

3. انتقال نیرو از طریق قرقری: حرکت خطی میله فرمان، از طریق مفصل کروی قرقری فرمان، به سگ‌دست منتقل می‌شود. مفصل کروی این امکان را فراهم می‌کند که چرخ‌ها در هنگام بالا و پایین رفتن روی ناهمواری‌ها، همچنان به فرمان متصل باشند.

4. تغییر جهت چرخ: حرکت خطی که از طریق قرقری فرمان به سگ‌دست می‌رسد، باعث چرخیدن سگ‌دست و به دنبال آن چرخ می‌شود.

5. حفاظت: گردگیر قرقری فرمان، با حفظ گریس در داخل و جلوگیری از ورود آلودگی به خارج، نقش حیاتی در طول عمر و عملکرد صحیح این قطعه ایفا می‌کند.

ارتباط با سایر اجزا: قرقری فرمان ارتباط مستقیم با جعبه فرمان، میل فرمان (Tie Rod)، و سگ‌دست (Steering Knuckle) دارد. سلامت تمامی این قطعات برای عملکرد صحیح قرقری فرمان ضروری است.

انواع

قرقری‌های فرمان معمولاً بر اساس محل نصب به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

• قرقری فرمان بیرونی (Outer Tie Rod End): این نوع در انتهای میل فرمان قرار دارد و به سگ‌دست چرخ متصل می‌شود. این همان قرقری است که به طور مستقیم برای تنظیم تراز چرخ‌ها (Toe) استفاده می‌شود.

• قرقری فرمان داخلی (Inner Tie Rod End): این نوع به انتهای داخلی میل فرمان متصل می‌شود و از یک طرف به جعبه فرمان وصل است. این مفصل نیز می‌تواند دچار فرسودگی شود، اما دسترسی به آن دشوارتر است.

نشانه‌های فرسودگی و خرابی

قرقری فرمان یک قطعه مصرفی است و با گذشت زمان فرسوده می‌شود. شایع‌ترین دلیل خرابی آن، پاره شدن گردگیر و از دست دادن گریس است. نشانه‌های رایج خرابی عبارتند از:

• صدای "تق‌تق" یا "کوبش" از جلو خودرو: شنیدن صداهای غیرعادی از سمت جلو خودرو، به خصوص هنگام عبور از دست‌اندازها، ترمزگیری یا فرمان‌گیری. این صدا معمولاً نشانه‌ای از لقی در مفصل کروی قرقری فرمان است.

• لقی یا "بازی" در فرمان: اگر در حین رانندگی، احساس می‌کنید که فرمان بیش از حد نرم و آزاد است و برای تغییر جهت چرخ‌ها باید آن را زیاد بچرخانید، ممکن است به دلیل لقی در قرقری فرمان باشد.

• لرزش فرمان: لرزش غیرعادی فرمان، به خصوص در سرعت‌های خاص، می‌تواند ناشی از خرابی قرقری فرمان باشد. (البته این علامت می‌تواند از مشکلات دیگر نیز باشد).

• سایش نامنظم تایرها: خرابی قرقری فرمان باعث از بین رفتن تراز چرخ‌ها (Toe) می‌شود که نتیجه آن سایش غیرعادی و شدید لبه‌های داخلی یا خارجی تایر است.

• فرمان‌پذیری ضعیف: خودرو در حین حرکت در خط مستقیم به یک سمت منحرف می‌شود یا در هنگام فرمان‌گیری واکنش مناسبی ندارد.

روش‌های تعمیر و نگهداری

قرقری فرمان نیاز به نگهداری خاصی ندارد، اما بازرسی منظم آن برای حفظ ایمنی و جلوگیری از حوادث ضروری است:

• بازرسی بصری دوره‌ای: در هر سرویس دوره‌ای، گردگیرهای قرقری فرمان را از نظر وجود پارگی، ترک یا نشتی گریس بررسی کنید. اگر گردگیر پاره شده باشد، باید به سرعت تعویض شود.

• بررسی لقی: مکانیک با بالا بردن خودرو و حرکت دادن چرخ به صورت افقی (راست و چپ)، می‌تواند لقی قرقری فرمان را بررسی کند.

• تعویض در صورت خرابی: قرقری فرمان یک قطعه قابل تعمیر نیست و در صورت خرابی باید به طور کامل تعویض شود. رانندگی با قرقری فرمان خراب بسیار خطرناک است.

• تنظیم تراز : پس از تعویض قرقری فرمان، حتماً باید تراز چرخ‌ها تنظیم شود. عدم تنظیم تراز باعث سایش شدید تایر و فرمان‌پذیری نامناسب خودرو می‌شود.

• استفاده از قطعات با کیفیت: هنگام تعویض، از قرقری‌های با کیفیت بالا و مطابق با مشخصات سازنده خودرو استفاده کنید.

فناوری‌های نوین

در زمینه قرقری فرمان، نوآوری‌ها بیشتر بر روی مواد، طراحی و افزایش طول عمر متمرکز شده‌اند:

• گردگیرهای بادوام‌تر: استفاده از مواد پلیمری جدید برای ساخت گردگیرها که مقاومت بیشتری در برابر گرما، سایش و مواد شیمیایی دارند و از مفصل بهتر محافظت می‌کنند.

• روان‌کننده‌های پیشرفته: استفاده از گریس‌های سنتتیک با فرمولاسیون ویژه که اصطکاک را به حداقل رسانده و عمر مفصل را افزایش می‌دهند.

• طراحی بهینه (Optimized Design): استفاده از نرم‌افزارهای طراحی و شبیه‌سازی برای ساخت مفصل‌هایی با استحکام بیشتر و وزن کمتر.

• قطعات بدون نیاز به نگهداری: قرقری‌های مدرن به گونه‌ای طراحی شده‌اند که مادام‌العمر نیازی به گریس‌کاری مجدد ندارند.

سوالات متداول

• وظیفه قرقری فرمان چیست؟

  • اتصال میل فرمان به سگ‌دست و انتقال حرکت فرمان به چرخ‌ها.

• شایع‌ترین نشانه خرابی قرقری فرمان چیست؟

  • صدای "تق‌تق" از جلو خودرو، لقی در فرمان و سایش نامنظم تایر.

• آیا قرقری فرمان قابل تعمیر است؟

  • خیر، در صورت خرابی باید تعویض شود.

• چرا بعد از تعویض قرقری فرمان باید تراز چرخ‌ها را تنظیم کرد؟

  • چون تعویض قرقری باعث تغییر در هندسه چرخ‌ها می‌شود و برای جلوگیری از سایش تایر و حفظ فرمان‌پذیری، باید دوباره تنظیم شود.

• چگونه می‌توان از خرابی قرقری فرمان جلوگیری کرد؟

  • با بازرسی منظم گردگیرها و تعویض آن‌ها در صورت پارگی.

جمع‌بندی

قرقری فرمان، این قطعه مفصلی کوچک اما حیاتی، نقشی اساسی در ایمنی و کنترل خودرو ایفا می‌کند. به عنوان آخرین نقطه اتصال سیستم فرمان به چرخ‌ها، سلامت آن برای رانندگی ایمن و پایدار ضروری است. با اینکه قرقری فرمان یک قطعه با طول عمر بالا محسوب می‌شود، اما بازرسی دوره‌ای گردگیر آن و توجه به علائم هشداردهنده خرابی، می‌تواند از بروز حوادث جدی و هزینه‌های اضافی جلوگیری کند. شناخت اهمیت این قطعه، به رانندگان کمک می‌کند تا در هنگام بروز مشکل، آن را جدی بگیرند و با مراجعه به موقع به تعمیرگاه، از سلامت سیستم هدایت خودروی خود اطمینان حاصل کنند.

خرید عمده انواع قرقری فرمان در مشهد