سنسور یا حسگر جریان هوا یک قطعه الکترونیکی بسیار مهم در سیستم سوخت‌رسانی خودروهای انژکتوری است. این سنسور میزان دقیق هوای ورودی به موتور را اندازه‌گیری کرده و اطلاعات آن را به واحد کنترل الکترونیکی (ECU) ارسال می‌کند. ECU براساس این داده، مقدار پاشش سوخت برای مخلوط صحیح هوا و بنزین را تنظیم می‌کند.
تاریخچه
- اولین سنسورهای جریان هوا عمدتاً در خودروهای انژکتوری از اواسط دهه ۱۹۸۰ مستقر شدند.
- با توسعه استانداردهای زیست‌محیطی و افزایش دقت سیستم‌های مدیریت موتور، نقش این سنسور حیاتی‌تر شد.
انواع سنسور جریان هوا
- سنسور جریان هوای پره‌ای (Vane Air Flow Sensor):
- قدیمی‌تر؛ با یک پره مکانیکی که با ورود هوا حرکت می‌کند و مقدار جریان را اعلام می‌کند.
- سنسور جریان هوای جرمی (Mass Air Flow – MAF):
- نوع متداول امروزی؛ از یک المنت داغ حساس (Hot Wire/Film) استفاده می‌کند تا عدد دقیق دبی هوای عبوری را ارائه دهد.
- سنسور فشار مطلق منیفولد (MAP):
- در برخی طراحی‌ها جایگزین سنسور جرمی می‌شود و با اندازه‌گیری فشار هوای منیفولد، حجم هوای ورودی تخمین زده می‌شود (اگرچه عملکرد متفاوتی دارد).
محل نصب سنسور جریان هوا
- معمولاً روی لوله ورودی هوا و قبل از دریچه گاز و فیلتر هوا نصب می‌شود. مکان دقیق نصب به گونه‌ای است که تمامی هوای ورودی به موتور از این سنسور عبور کند.
جنس و ساختار
- اغلب از بدنه پلاستیکی مقاوم به حرارت ساخته می‌شود.
- قسمت حساس داخلی از المان سیم داغ (Platinum/پلاتین)، دی الکتریک‌ها، یا فیلم حرارتی و قطعات دقیق الکترونیکی تشکیل شده است.
قطعات مرتبط
- واحد کنترل موتور (ECU)
- دریچه گاز
- فیلتر هوا و محفظه آن
- سیستم ورودی هوا
علائم خرابی سنسور جریان هوا
- افزایش مصرف سوخت
- کاهش قدرت یا شتاب موتور
- کارکرد ناقص یا ریپ زدن موتور
- روشن‌شدن چراغ چک Engine
- سخت روشن شدن یا خاموش شدن ناگهانی موتور
علل خرابی سنسور جریان هوا
- آلودگی ناشی از گرد و خاک یا روغن
- نفوذ رطوبت یا آب
- ضربه یا شوک فیزیکی
- فرسودگی سیم داخلی
- استفاده طولانی‌مدت و عدم سرویس
میانگین عمر سنسور جریان هوا
- معمولاً ۸۰,۰۰۰ تا ۱۵۰,۰۰۰ کیلومتر بسته به شرایط محیطی، کیفیت سوخت و سیستم تهویه.
نکات نگهداری و تعمیر
- هر چند وقت یکبار فیلتر هوا را تعویض یا تمیز کنید.
- از ورود آب، روغن یا اسپری به سنسور خودداری کنید.
- سیستم ورودی هوا و اتصالات را برای عدم نشتی کنترل کنید.
- تمیز کردن سنسور با اسپری مخصوص سنسور MAF (در صورت آلودگی سطحی - هرگز از شوینده قوی یا برس استفاده نکنید).
قابلیت تعمیر یا تعویض
- در اکثر مواقع، اگر سنسور دچار خرابی عملکردی شده باشد می‌بایست تعویض گردد؛
- فقط در حالت آلودگی سطحی ممکن است با تمیز کردن سنور، عملکرد آن برگردد.
روش تعویض سنسور جریان هوا
- سوئیچ خودرو را قطع کنید و سوییچ را ببندید.
- فیش برقی را از سنسور جدا کنید.
- بست‌ها یا پیچ‌های نگهدارنده سنسور را باز کنید.
- سنسور را بیرون بکشید و سنسور جدید را با دقت در محل قرار دهید.
- فیش را وصل کنید و بست‌ها را ببندید.
- در صورت نیاز با دستگاه دیاگ خطاها را پاک کنید.
جمع‌بندی
سنسور جریان هوا (MAF)، یکی از حیاتی‌ترین حسگرهای موتور خودرو است که هر گونه اختلال یا خرابی آن تأثیر مستقیمی بر مصرف سوخت، شتاب و سلامت کلی موتور خواهد داشت. نگهداری و سرویس مناسب این سنسور، حداکثر کارایی را برای خودرو شما تضمین خواهد کرد.
