سنسور ترمز

حسگر ترمز ضدقفل (ABS Sensor) یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم ترمز امروزی خودروها محسوب می‌شود. این حسگر، سرعت چرخ‌های خودرو را به صورت لحظه‌ای اندازه‌گیری می‌کند و داده‌ها را به واحد کنترل سیستم ترمز ضدقفل (ABS Control Unit) ارسال می‌کند تا از قفل شدن چرخ‌ها هنگام ترمز ناگهانی جلوگیری شود.

تاریخچه

• اولین سیستم‌های ABS در دهه ۱۹۷۰ میلادی روی خودروهای گران‌قیمت و لوکس نصب شدند.
• با پیشرفت تکنولوژی، این سیستم به خودروهای اقتصادی نیز راه پیدا کرد و امروزه تقریباً تمامی خودروهای جدید مجهز به حسگر ABS هستند.

وظیفه اصلی حسگر ABS چیست؟

1. اندازه‌گیری سرعت چرخ: هر حسگر سرعت هر چرخ را جداگانه کنترل می‌کند.
2. ارسال داده به ECU ترمز: داده‌ها به صورت بلادرنگ به یونیت کنترل ABS ارسال می‌شوند.
3. کمک به حفظ کنترل خودرو: در صورت تشخیص قفل شدن یک یا چند چرخ، دستور کاهش فشار ترمز به صورت لحظه‌ای توسط ECU صادر می‌شود تا چرخ به چرخش طبیعی برگردد.
4. کاهش خطر لیز خوردن و سُر خوردن: باعث افزایش ایمنی در سطوح لغزنده یا هنگام ترمز ناگهانی می‌شود.

انواع حسگر ABS

1. حسگر القایی (Passive/Inductive Sensor):

   • ساختار کلاسیک؛ با استفاده از آهنربا و سیم‌پیچ کار می‌کند.
   • کم‌هزینه، مقاوم و بدون نیاز به منبع برق خارجی.
   • عموماً سیگنال سینوسی تولید می‌کند.

2. حسگر فعال (Active/ Hall Effect Sensor):

   • از نیمه‌هادی (اثر هال) استفاده می‌کند.
   • دقت بیشتر و عملکرد بهتر در سرعت‌های پایین‌تر.
   • نیازمند ولتاژ تغذیه و خروجی سیگنال مربعی.

محل نصب حسگر ABS

• هر چرخ خودرو معمولاً یک حسگر ABS دارد.
• محل نصب دقیق: نزدیک بلبرینگ چرخ (wheel hub) و روبه‌روی یک چرخ‌دنده‌ی کوچک (تایید کننده سرعت چرخ یا Tone Ring/Reluctor Ring)

جنس عمده سنسور ABS

• بدنه معمولاً از پلاستیک مقاوم یا فلز ضدزنگ، و قطعات داخلی شامل آهنربا، سیم‌پیچ مسی و قطعات نیمه‌رسانا.

قطعات مرتبط با سنسور ABS

1. ECU سیستم ترمز ABS
2. چرخ‌دنده مغناطیسی (Tone Ring/Reluctor Ring)
3. سیستم هیدرولیک ABS
4. سیم‌کشی و اتصالات برقی

علائم خرابی حسگر ABS

1. روشن شدن چراغ هشدار ABS در پشت آمپر
2. از کار افتادن کامل سیستم ABS
3. افزایش مسافت ترمز و احتمال قفل چرخ هنگام ترمز شدید
4. خطای دیاگ در قسمت سنسور چرخ
5. کاهش توانایی خودرو در کنترل پایداری یا فعال نشدن سیستم‌های پایداری (ESP, Traction Control)

عوامل خرابی حسگر ABS

1. نفوذ گرد و خاک، گل یا آب به سنسور
2. ضربه فیزیکی و شکستگی محل نصب
3. قطع‌شدن یا اتصال بد الکتریکی یا سیم‌کشی
4. خوردگی و زنگ‌زدگی قطعات فلزی
5. معیوب شدن چرخ دهنده مغناطیسی (Tone Ring)

میانگین عمر مفید حسگر ABS

• معمولاً بیش از ۱۰۰,۰۰۰ کیلومتر می‌تواند عمر کند؛ اما بسته به شرایط رانندگی و محیطی ممکن است زودتر نیاز به تعویض داشته باشد.

نکات مهم نگهداری حسگر ABS

1. شستشوی اصولی چرخ و سیستم ترمز
2. جلوگیری از برخورد ضربه یا فشار به سیم‌کشی سنسور
3. بررسی منظم سوکت‌ها، سیم‌کشی و نقاط اتصال سنسور
4. سرویس به موقع چرخ‌ها و ترمزها

آیا حسگر ABS قابل تعمیر است؟

• معمولا این حسگرها قابل تعمیر نیستند و در صورت خرابی باید تعویض شوند.
• در برخی مواقع ممکن است رسوبات، گل یا زنگ‌زدگی مانع ارسال سیگنال صحیح شود که با تمیزکاری ویژه ممکن است مشکل برطرف شود.

تعویض سنسور ABS چگونه انجام می‌شود؟

1. تشخیص خطا با دیاگ
2. جک زدن خودرو و باز کردن چرخ مورد نظر
3. باز کردن سنسور معیوب از محل نصب
4. نصب سنسور جدید و اتصال به سوکت اصلی
5. تست عملکرد از طریق رانندگی یا دستگاه دیاگ

جمع‌بندی

حسگر ABS یکی از مهمترین حسگرهای ایمنی خودرو است که با کنترل سرعت چرخ‌ها باعث حفظ پایداری و ایمنی خودرو در هنگام ترمزگیری شدید می‌شود. توجه به علائم خرابی و نگهداری مناسب از آن، نقش مهمی در افزایش ایمنی رانندگی خواهد داشت.