حسگرها تجهیزاتی هستند که تغییرات فیزیکی، شیمیایی یا محیطی مانند دما، فشار، موقعیت، سرعت و میزان اکسیژن را اندازه‌گیری کرده و آن‌ها را به سیگنال‌های الکتریکی قابل‌درک برای واحد کنترل الکترونیکی خودرو (ECU) تبدیل می‌کنند.
تاریخچه:
- اولین خودروهای مجهز به سنسور در دهه ۱۹۷۰ معرفی شدند، زمانی که تکنولوژی کنترل الکترونیکی به خودروها وارد شد.
- با پیشرفت فناوری، تعداد و پیچیدگی سنسورها افزایش پیدا کرد و امروزه خودروهای مدرن دارای ده‌ها حسگر هستند که عملکرد اجزای مختلف را نظارت و کنترل می‌کنند.
وظیفه اصلی سنسورها چیست؟
- جمع‌آوری اطلاعات لازم: حسگرها داده‌های ضروری محیط داخلی و خارجی خودرو را در زمان واقعی ارسال می‌کنند.
- کنترل عملکرد سیستم‌ها: واحد کنترل با استفاده از اطلاعات حسگرها، عملکرد سیستم‌های سوخت، ترمز، تعلیق، موتور و غیره را تنظیم می‌کند.
- افزایش ایمنی: بسیاری از حسگرها برای ایمنی خودرو طراحی شده‌اند، مانند حسگرهای ضد قفل ترمز (ABS) یا حسگرهای فشار تایر.
- کاهش آلایندگی: حسگرها مانند حسگر اکسیژن و حسگر NOx به تنظیم مصرف سوخت و کنترل آلایندگی کمک می‌کنند.
انواع سنسورهای خودرو چیست؟
دسته‌بندی بر اساس عملکرد:
-
سنسورهای موتور:
- حسگر اکسیژن (Oxygen Sensor)
- حسگر مپ (MAP Sensor) یا حسگر فشار هوای منیفولد
- حسگر میل‌لنگ (Crankshaft Position Sensor)
- حسگر دمای آب (Coolant Temperature Sensor)
-
سنسورهای ایمنی:
- حسگر ABS (سیستم ضد قفل ترمز)
- حسگر پارک یا Distance Sensor
- حسگر فشار تایر
-
سنسورهای راحتی:
- حسگر باران
- حسگر نور
- حسگر دما داخل و خارج کابین
-
سنسورهای آیرودینامیکی و آلایندگی:
- حسگر دبی هوا (Mass Air Flow Sensor)
- حسگر گاز NOx
-
سنسورهای مانور و موقعیت:
- حسگر شیب (Inclination Sensor)
- حسگر زاویه فرمان
برای خرید قطعات خودرو با قیمت همکار از اسکار اینجا کلیک کنید
محل نصب سنسورها در خودرو کجاست؟
محل قرارگیری سنسورها بسته به نوع و عملکرد آن‌ها متفاوت است:
- سنسور اکسیژن: روی منیفولد اگزوز و لوله اگزوز.
- سنسور فشار تایر: داخل چرخ‌ها.
- سنسور مپ: روی منیفولد هوا.
- سنسور دما: در نقاط مختلف موتور و کابین خودرو.
- سنسور باران و نور: در نزدیکی شیشه جلو.
معمولاً جنس سنسورها چیست؟
- حسگرها اغلب از مواد مقاوم در برابر حرارت، رطوبت و گردوغبار تولید می‌شوند.
- مواد رایج در حسگرها:
- سرامیک‌های مقاوم حرارتی (خصوصاً در حسگر اکسیژن)،
- فلزات مقاوم مانند فولاد ضدزنگ (در بدنه حسگرها).
- مواد نیمه‌رسانا برای انتقال دقیق سیگنال‌های الکتریکی.
قطعات مرتبط با سنسورها
- واحد کنترل مرکزی خودرو (ECU): تمامی اطلاعات سنسورها به این واحد ارسال می‌شود.
- سیستم‌های الکترونیکی خودرو: مانند سیستم سوخت‌رسانی، سیستم ترمز، سیستم تعلیق.
- باتری و سیم‌کشی: سنسورها برای کارکرد به جریان الکتریکی پایدار نیاز دارند.
علائم خرابی سنسورها
- روشن شدن چراغ چک موتور: مشکل در عملکرد بعضی سنسورها علت اصلی روشن شدن این چراغ است.
- عملکرد نامناسب سیستم‌ها: مانند افزایش مصرف سوخت یا کاهش توان موتور.
- خطاهای درون خودرو (Error Codes): خطاهای ثبت‌شده در ECU نشان‌دهنده خرابی حسگرها هستند.
- خرابی خاص سیستم: مثلاً مشکل در سیستم ترمز یا شتاب‌گیری.
عوامل خرابی سنسورها
- آلودگی محیط: انباشت گردوغبار، روغن یا ضدیخ روی حسگر.
- ساییدگی یا شکستگی: ناشی از آسیب فیزیکی یا برخورد.
- کیفیت پایین سوخت: مانند سوخت بی‌کیفیت یا ناخالصی بالا.
- فرسودگی طولانی‌مدت: اکثر سنسورها عمر محدودی دارند.
میانگین عمر مفید سنسورها چیست؟
- عمر مفید اکثر سنسورها بین ۸۰ تا ۱۲۰ هزار کیلومتر است.
- عواملی مانند کیفیت سوخت، شرایط محیطی و تعمیرات دوره‌ای، عمر سنسورها را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
نکات مهم در نگهداری سنسورها
- رعایت سرویس‌های دوره‌ای: بازبینی و تعویض حسگرها طبق دفترچه راهنمای خودرو.
- سوخت با کیفیت مناسب: استفاده از سوخت مرغوب به کاهش آسیب به حسگرها کمک می‌کند.
- پاک‌سازی منظم: خصوصاً برای سنسورهای بیرونی که در معرض آلودگی‌اند.
- تعمیر به موقع: در صورت هشدار یا خطا، سنسور آسیب‌دیده باید توسط مکانیک بررسی شود.
آیا سنسورها قابل تعمیر هستند؟
- تعمیر حسگرها بیشتر به تمیز کردن سوکت‌های اتصال یا پاک‌سازی محدود می‌شود.
- در موارد خرابی جدی، حسگر باید تعویض شود. تعمیرات داخلی حسگرها به علت پیچیدگی مدارها امکان‌پذیر نیست.
تعویض سنسورها چگونه انجام می‌شود؟
- تشخیص خرابی با دیاگ: خطاها و مشکل سنسور توسط دستگاه دیاگ شناسایی می‌شود.
- خاموش کردن خودرو: این کار برای ایمنی انجام می‌شود.
- باز کردن و جایگزینی: سنسور خراب با کمک ابزار مناسب باز شده و سنسور جدید نصب می‌شود.
- تست نهایی: پس از تعویض، عملکرد سنسور جدید با دیاگ بررسی می‌شود.
جمع‌بندی درباره سنسورها
سنسورها یا حسگرهای خودرو، نقش اساسی در کنترل و مدیریت عملکرد سیستم‌های خودرو دارند و به ایمنی، بهره‌وری سوخت و کاهش آلایندگی کمک می‌کنند. نگهداری صحیح و تعویض به‌موقع حسگرهای خراب، تضمین‌کننده یک رانندگی ایمن و اقتصادی خواهد بود.
